“Voorwerpen bestuderen die dagelijks gebruikt werden;
dichter bij de mens kom je gewoon niet…”
Herkomstanalyse
Herkomstanalyse van aardewerk. Een nieuwe methode – afgestemd op de Nederlandse en Belgische regio – waarbij typologische, petrografische en chemische analyse worden gecombineerd met het opnieuw bakken van scherven. Hiermee kunnen nieuwe inzichten worden verworven op basis van het dagelijkse gebruiksaardewerk.
Een typologie van aardewerk is een onderverdeling op basis van vorm- en stijlkenmerken. Aardewerk & Archeologie richt zich op het gebruik van regionale typologieën. In combinatie met natuurwetenschappelijk onderzoek biedt dit nieuwe inzichten in de herkomst van de mensen die het aardewerk maakten en gebruikten.
Naast typologische kenmerken maakt een beschrijving en classificatie van de baksels deel uit van de macroscopische beschrijving van het aardewerk. Kwalitatief hoogstaand beeldmateriaal dient daarbij de herkenbaarheid van de waargenomen baksels.
Microscopisch worden de verschillende bakselgroepen beschreven op bijvoorbeeld minerale inhoud, kenmerken van de matrix en structuur. Deze petrografische beschrijving wordt gedaan aan de hand van slijpplaatjes.
Voor de chemische analyse van een stuk aardewerk wordt gebruik gemaakt van WD-XRF. Hiermee wordt een beeld verkregen van de hoofd- en sporenelementen (van de klei en de eventuele minerale magering samen). Ook is het mogelijk door middel van SEM de chemische samenstelling van de klei alleen te bepalen.
Analyse van specifieke chemische elementen en de verhoudingen daartussen kunnen aanwijzingen bieden voor de herkomst van het materiaal.
Bakeigenschappen van aardewerk, zoals kleur, versintering en/of versmelting, weerspiegelen de chemische eigenschappen van de pasta, ofwel de klei. Door deze eigenschappen op een drietal cruciale temperaturen in kaart te brengen kan onderscheid gemaakt worden op basis van gebruikte klei. Deze groepen zijn te relateren aan verschillende grondstoffen en daarmee aan herkomst.
Herkomstonderzoek beoogt inzicht te bieden in de herkomst van materiaal op het niveau van een kleigroeve, aardewerkatelier, productieregio of geologische regio.